Bạn đang có những ý tưởng tuyệt vời để bắt đầu khởi nghiệp nhưng lại không biết làm như thế nào để trực quan hóa các ý tưởng đó? Đừng lo lắng, bài viết dưới đây, Red Branding sẽ giới thiệu đến bạn một mô hình cực kỳ tuyệt vời và được sử dụng phổ biến trong kinh doanh để hệ thống hóa ý tưởng, thông tin từ đó có những kế hoạch chiến lược thật toàn diện. Business Model Canvas (BMC) chắc chắn sẽ là chìa khóa giúp bạn mở cánh cửa đầu tiên để thành công trên con đường khởi nghiệp.
1. Mô hình kinh doanh Canvas là gì?
Mô hình kinh doanh Canvas được xem như một công cụ để xây dựng hệ thống bán hàng tối ưu nhất. Với mô hình này, bạn có thể hệ thống toàn bộ thông tin mà mình đang sở hữu đồng thời nó cũng giúp đưa ra những kế hoạch chiến lược có tầm nhìn về quá trình phân phối sản phẩm ra thị trường và dòng tiền doanh nghiệp.
2. Lịch sử hình thành nên mô hình Canvas
Mô hình Canvas là tên gọi tắt của “Business Model Canvas” và được dịch sang tiếng Việt là “Khung mô hình kinh doanh”.
Mô hình Canvas được xây dựng và phát triển bởi Alexander Osterwalder– ông là một Tiến sĩ, một chuyên gia cố vấn doanh nghiệp cùng với giáo sư Yves Pigneur- người giảng dạy hệ thống thông tin quản trị Đại học Lausanne.
Hai người này đã nghiên cứu và xây dựng mô hình Canvas từ cuối thập niên 2000. Sau quá trình thử nghiệm, học đã đưa ra 9 thành tố quan trọng tương ứng với 9 trụ cột tạo nên tổ chức của doanh nghiệp.
Hiện nay, mô hình Canvas được áp dụng rộng rãi và đem lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp trong việc phân tích tình hình công ty và phương thức tạo ra lợi nhuận.
3. Ba ưu điểm của mô hình kinh doanh Canvas
Mô hình kinh doanh Canvas vẫn được áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp trên toàn thế giới và ở Việt Nam. Hãy cùng điểm qua những lợi thế mà mô hình này mang lại:
Tập trung: Những nội dung không quan trọng sẽ được mô hình Canvas loại bỏ và tập trung vafp những nội dung quan trọng, có sức ảnh hưởng tới doanh nghiệp.
Linh hoạt: Tất cả nội dung đều được thể hiện rõ ràng trên một trang giấy, điều này cho phép chúng ta có thể chỉnh sửa và thử nghiệm kế hoạch một cách tiện lợi.
Minh bạch: Khi mọi kế hoạch của bạn đều được trình bày rõ ràng trên trang giấy sẽ giúp các thành viên khác có thể hiểu nhanh chóng, cùng thảo luận và chia sẻ thẳng thắn với nhau.
4. Lý do tại sao nên sử dụng mô hình kinh doanh Canvas?
-
Tư duy trực quan: Với mô hình kinh doanh Canvas, bạn sẽ có được cái nhìn một cách trực quan nhất, rõ ràng nhất để đửa ra quyết định phù hợp. Mô hình này như một bảng phân tích tóm gọn lại những vấn đề mà doanh nghiệp đang gặp phải đồng thời cho chúng ta nhìn thấy được hướng giải quyết thông qua mô hình.
-
Tiện lợi: Các doanh nghiệp có thể in mô hình này ra thành một tấm áp phích và nhân viên sẽ dán những từ khóa chính lên đó để theo dõi và phân tích những tác động của chúng tới mô hình bán hàng.
-
Hiểu được mối quan hệ giữa 9 thành tố: 9 thành tố trong mô hình kinh doanh Canvas tương ứng với 9 trụ cột của tổ chức của một doanh nghiệp và chúng có sự liên hệ chặt chẽ với nhau để tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh.
-
Lưu thông đơn giản: Canvas như một công cụ di động, nó có thể dễ dàng truyền tay, lưu thông giữa nhiều người với nhau. Mọi người có thể nhìn thấy và bổ sung những nội dung còn thiếu lên mô hình Canvas.
5. 9 danh mục của mô hình Canvas
Customer segments (Phân khúc khách hàng mục tiêu)
Phân đoạn khách hàng mục tiêu sẽ giúp cho doanh nghiệp xác định đúng chân dung khách hàng của mình.
-
Những nhóm khách hàng nào bạn muốn hướng tới?
-
Ai là người mua hàng quan trọng nhất của bạn?
Phân khúc thị trường mục tiêu được Tiến sĩ Alexander Osterwalder và cộng sự đã phân chia làm 05 thị trường nhỏ bao gồm:
- Thị trường phổ quát: Vẫn chưa có phân khúc rõ ràng
- Thị trường hỗn hợp: Nhóm khách hàng tiềm năng có mối liên hệ với nhau
- Thị trường đa dạng phân khúc (kinh doanh nhiều chủng loại sản phẩm)
- Thị trường đa dạng tệp khách hàng (kinh doanh nhiều sản phẩm)
- Thị trường ngách: Dựa trên mong muốn dành riêng cho khách hàng đó
Value Propositions
Thành tố này được hiểu là giá trị cung cấp cho khách hàng. Giá trị của sản phẩm và dịch vụ mà bạn đnag cung cấp là cơ sở để khách hàng lựa chọn mua sản phẩm. Có 10 tuyên bố về giá trị của sản phẩm như sau:
- Thiết kế, mẫu mã đẹp
- Sản phẩm mới
- Chất lượng sản phẩm, dịch vụ
- Cá nhân hóa cho từng nhu cầu riêng
- Thương hiệu
- Chi phí sản xuất
- Giá thành
- Hạn chế rủi ro
- Dễ tiếp cận và mua sản phẩm
- Đáp ứng nhanh chóng
Channels (Kênh phân phối)
Chiến lược phân phối là một điều cực kỳ quan trọng trong mô hình này. Những hình thức để đem sản phẩm, dịch vụ tới tay người tiêu dùng.
Có hai hình thức phân phối là trực tiếp và gián tiếp thông qua các đối tác, đại lý….
Customer Relationships (Mối quan hệ với khách hàng)
Mối quan hệ với khách hàng là mục tiêu mà các doanh nghiệp đều hướng tới. Quan hệ khách hàng được phân thành 6 loại cơ bản như sau:
Hỗ trợ cá nhân: Mối quan hệ tương tác trực tiếp thông qua hoạt động mua bán, chăm sóc khách hàng
Hỗ trợ các nhân chuyên dụng: Mối quan hệ này được xác lập thông qua một đại diện. Người đại diện này được chỉ định bởi một nhóm khách hàng và chính họ sẽ chịu trách nhiệm về những trải nghiệm của khách hàng với sản phẩm
Tự phục vụ: Doanh nghiệp sẽ cung cấp những công cụ, phần mềm để khách hàng tự phục vụ.
Cộng đồng: Tạo ra những cộng đồng để tương tác trực tiếp với khách hàng. Khách hàng sẽ chia sẻ về những trải nghiệm của mình và góp ý về sản phẩm.
Đồng sáng tạo: Khách hàng tham gia vào quá trình tạo ra sản phẩm, dịch vụ ( ví dụ như youtube)
Revenue Streams (Luồng doanh thu)
Là cách thức để doanh nghiệp tạo ra dòng tiền. Có 6 phương pháp tạo nên luồng doanh thu liên tục:
- Nhượng quyền
- Thuê bao theo thời gian
- Phí sử dụng một lần
- Bán tài sản
- Cho thuê quảng cáo
- Môi giới (chiết khấu)
Key Resources (Nguồn tài nguyên chính)
Được hiểu là nguồn lực của doanh nghiệp, bao gồm bốn yếu tố chính:
- Tài chính
- Con người
- Trí tuệ
- Thể chất
Key Activities (Hoạt động chính)
Là những hành động mà doanh nghiệp thực hiệ để đảm bảo tạo ra giá trị. Dựa trên mô hình Canvas sẽ đánh giá được đâu là hạng mục quan trọng, đâu là hoạt động cần loại bỏ. Để đẩm bảo sự thành công của mô hình này, cần dựa trên 3 yếu tố:
- Nền tảng kinh doanh
- Hoạt động sản xuất
- Các chính sách triển khai
Key Partnerships (Đối tác chính)
Là những mối quan hệ hợp tác giữa đối tác với doanh nghiệp, có 3 cách phân loại như sau:
- Liên minh, hợp tác cùng phát triển với các doanh nghiệp đối thủ cạnh tranh
- Liên doanh
- Quan hệ giữa nhà sản xuất với nhà cung cấp nguyên liệu
Cost structure (Cơ cấu chi phí)
Là số tiền cần chi trả để vận hành doanh nghiệp. Có hai phương pháp định giá:
- Định giá theo giá trị sản phẩm/ dịch vụ
- Định giá theo chi phí sản xuất
Những yếu tố tác động đến cơ cấu chí phí doanh nghiệp:
- Chi phí cố định (là chi phí không thể thay đổi)
- Chi phí biến đổi (dựa trên thay đổi sản xuất)
- Quy mô sản xuất (nâng cao sản lượng sẽ giảm giá bán)
- Phạm vi hoạt động (một hệ thống có sẵn hỗ trợ một sản phẩm mới)
6. Cần chuẩn bị những gì để xây dựng mô hình Canvas
Mô hình Canvas được thực hiện trên giấy là lý tưởng nhất, do đó hãy in ấn mô hình này trên khổ giấy A3 ( Khoảng 10 tờ) để triển khai liên tục, chuẩn bị các loại bút, giất note
Ngoài giấy thì bạn cũng có thể vẽ mô hình kinh doanh Canvas trên bảng mica
7. Những lưu ý khi xây dựng mô hình Canvas
Hãy bắt đầu liệt kê tất cả nội dung trong hạng mục.
Sau khi đã liệt kê hết, bạn tiến hành chọn lọc những nội dung trong 9 hạng mục và tiếp tục lên ý tưởng để phát triển nó. Đừng dừng lại cho đến khi bạn hoàn toàn không có thêm một ý tưởng nào nữa.
Khi thực hiện vẽ mô hình Canvas cần chuẩn bị đủ dụng cụ và nếu làm với một nhóm thì nên tập trung tại một bàn lớn, phòng lớn để cùng nhau đóng góp ý tưởng.
Hiện nay có rất nhiều cách để xây dựng mô hình Canvas nhưng hãy cố gắng xây dựng mô hình Canvas trên giấy in và bút vì nó sẽ giúp bạn phác họa ý tưởng tốt hơn. Khi bắt đầu liệt kê nội dung trong 9 hạng mục của mô hình Canvas, không nên quên đến hạng mục “Bộ nhận diện điểm bán“. Cần xác định rõ bộ nhận diện điểm bán của doanh nghiệp, bao gồm logo, slogan, màu sắc, font chữ, hình ảnh, để tạo dấu ấn và ấn tượng với khách hàng. Bộ nhận diện điểm bán phải phù hợp với phong cách thiết kế sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp và giúp khách hàng dễ dàng nhận biết thương hiệu
8. Ví dụ về ứng dụng mô hình kinh doanh Canvas của Vinamilk
-
Khách hàng tiềm năng
Khách hàng của Vinamilk dựa trên những phân khúc khác nhau bao gồm thị trường đại chúng, thị trường ngách và thị trường hỗn hợp.
Vinamilk tập trung vào các đại lý lớn, các kênh phân phối hiệu quả như hệ thống siêu thị.
-
Giá trị đề xuất
giá trị đề xuất chính là yếu tố quyết định đến chất lượng sản phẩm và cũng là lý do để khách hàng lựa chọn. Hiểu được điều này, Vinamilk luôn quan tâm đến chất lượng sản phẩm bằng cách lựa chọn nguồn sữa sạch, tất cả vì sự phát triển của người dân Việt Nam.
-
Kênh phân phối
Vinamilk là một trong những thương hiệu sữa có hệ thống kênh phấn phối trải dài khắp 63 tỉnh thành. Có 3 kênh phân phối như sau:
Kênh bán hàng trực tiếp ( nhân viên bán hàng, đem sản phẩm tới tận tay người dùng…)
Kênh bán hàng gián tiếp: Đại lý, cửa hàng, hệ thống siêu thị, nhà bán lẻ…
Như vậy, khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận và mua sản phẩm ở bất kỳ đâu.
-
Mối quan hệ với khách hàng
Vinamilk đã thực hiện xây dựng mối quan hệ với khách hàng thông qua chất lượng sản phẩm, giá trị thực tế mà khách hàng nhận được đồng thời không thể không nói đến các chính sách khuyến mãi. Vinamilk luôn có những khuyến mãi chất lượng như mua 1 lốc sữa được tặng thêm 1 hộp… Bên cạnh đó, vinamilk cũng chú trọng đầu tư vào chiến dịch quảng cáo TVC…
-
Dòng doanh thu
Dòng doanh thu chính là lợi nhuận mà thương hiệu có được. Hiện nay, Vinamilk cung cấp nhiều sản phẩm khác nhau như sữa hộp, sữa chua, sữa bột,… nhưng dòng doanh thu mang lại nhiều nhất đế từ hạng mục sữa tươi dạng hộp.
-
Nguồn lực tài chính
Để đạt được thành công như hiện nay, Vinamilk đang sở hữu nguồn lực tài chính vô cùng lớn mạnh bao gồm các nguồn lực vật chất ( tài nguyên môi trường …), nhân lực, nguồn tri thức để nghiên cứu và sáng chế….
-
Các hoạt động chính của doanh nghiệp
Bên cạnh sản xuất ra các sản phẩm có chất lượng cao thì Vinamilk cũng đặc biệt chú trọng đến các chiến lược quảng cáo để thu hút khách hàng. Khi nhắc đến mô hình kinh doanh Canvas của Vinamilk không thể không nói đến các TVC quảng cáo mang nhiều giá trị và thông điệp được Vinamilk lồng ghép trong đó.
-
Mối quan hệ với đối tác
Vinamilk luôn duy trì mối quan hệ bền vững với các đối tác của mình. Cụ thể, có 4 loại quan hệ đối tác được Vinamilk áp dụng như sau:
– Quan hệ đối tác với các doanh nghiệp không phải đối thủ cạnh tranh
– Quan hệ đối tác với các công ty là đối thủ cạnh tranh
– Liên doanh sáng tạo với các Công ty mới
– Quan hệ mua và bán đảm bảo đầu vào
-
Cấu trúc chi phí
Cấu trúc chi phí là tất cả các chi phí để doanh nghiệp có thể duy trì và phát triển. Có thể thấy, Vinamilk đang chi một khoản chi phí không hề nhỏ để phục vụ cho các hoạt động kinh doanh đặc biệt là nguồn tiền cộng tác và tiền hoa hồng cho các phân phối.
Trên đây là tất cả những thông tin bạn cần biết về mô hình kinh doanh Canvas. Hi vọng, với những thông tin mà Red Branding chia sẻ ở trên sẽ giúp bạn và doanh nghiệp ngày càng phát triển.
